İSTANBUL (İGFA) – İklim krizi ve biyoçeşitlilik kaybı üzere önemli meselelerle yüzleşmekte olduğumuz şu günlerde, ormanlarımız çeşitli tehditlerle karşı karşıya kalıyor. Bu tehditlerin en büyüklerinden biri de orman yangınları.
İklim değişikliğinin de tesiriyle şiddeti ve tesiri artan orman yangınları bilhassa Akdeniz ülkelerini olumsuz etkiliyor.
Orman Genel Müdürlüğü’nün 1937 yılından itibaren 2023 yılı dahil 87 yıllık datalarına nazaran yılda 1408 yangında 21.607 hektar; son on yıllık bilgilere nazaran ise yıllık 2568 yangında 23.326 hektar ormanlık alan yangınlardan etkileniyor. Ormanlar, karasal biyokütlenin yüzde 80’e yakınını içeriyor. Canlılar, yanan her orman modülü ile ormanların sunduğu iklim düzenleme, karbon yutağı olma ve oksijen üretme özelliği, toprak ve su muhafaza, biyolojik çeşit çeşitliliği, ruh ve vücut sıhhati üzere kıymeti parayla ölçülemeyecek birçok ekosistem hizmetinden de mahrum kalıyor. Gezegenin akciğerleri ve binlerce canlının ömür alanı olan ormanların yanmasıyla birlikte paha biçilemez bu ekosistem hizmetlerinin yanında direkt ekonomik kaybın dahi milyarlarca TL civarında olduğu varsayım ediliyor.
Yunanistan’da hafta başında meydana gelen yangınların ne kadar büyük bir felakete yol açtığını hatırlatan WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Müdafaa Vakfı), misal risklerin Türkiye için de geçerli olduğuna ve bu nedenle yangın öncesi tedbirlerin hayati değer taşıdığına dikkat çekti.
İnsan kaynaklı çıkan orman yangınlarını önlemek için yapılması gerekenler şöyle sıralandı:
• Bilhassa sıcak hava, düşük nem ve şiddetli rüzgârın olduğu hassas devirlerde yangınlar için alarmda olunmalı. Etrafa çöp, atık, kül, sigara ve izmarit atılmamalı,
• Belirlenmiş alanlar dışında mangal yahut çay demlemek için kamp ateşi yakılmamalı, yakanlar uyarılmalı ve 112’ye bildirilmeli,
• Etraftakiler muhtemel yangınlar konusunda ikaz edilmeli,
• Yangın çıkaracak faaliyetlerden (kaynak, spiral, zımpara vb.) bilhassa sıcak, kuru ve rüzgârlı günlerde kaçınılmalı; kıvılcım çıkaran aletler kuru otların, tarla kenarlarının yakınında bilhassa bu türlü günlerde kullanılmamalı, kullananlar ikaz edilmeli,
• Tarım araçlarında; su ve tesir artırıcı kimyasal, söndürme tüpü, alanda gözlemci bulundurulmalı,
• Tarla ve bahçe paklığı için ateş yakılmamalı ve asla anız yakılmamalı,
• Bakım gerektiren, ses çıkaran, kıvılcım atan, ağaç kısımları ve sarmaşıklar üzere yanıcı husus ile temas eden, altı beton ya da mıcır ile kaplanmamış güç nakil çizgileri, elektrik direkleri, ayrım direkleri, elektrik panoları ilgili elektrik dağıtım şirketine ve 112’ye bildirilmeli,
• Orman içinde ve piknik alanlarında yangına sebep olabilecek mangal yakma, sigara izmariti atma, cam ve pet şişeleri ormanda bırakma üzere davranışlardan kaçınılmalı, denetimsiz ateş yahut duman üzere riskli durumla gözlemlendiğinde 112 sınırına bildirilmelidir.
• Orman yangınlarına müdahale etmek isteyenlerin, Orman Genel Müdürlüğü’nün sunduğu teorik ve uygulamalı orman yangınları eğitimine katılıp “Orman Yangınlarıyla Gayret Gönüllüsü” olması gereklidir.
Yangın anında ise:
• Görülen yangın, ateş ve duman derhal 112 ‘ye bildirilmeli ve yangın söndürmeye gelecek takımlara gerçek ve en kısa yol tanımı yapılmalı,
• Yeni başlamış yangınlara kişi kendi güvenliğini sağlayarak müdahale etmeli, müdahalede bulunanlar ortasındaki ara birbirlerini görecek ve duyacak kadar olmalı ve tehlikeli yangınlara asla tek başına müdahale edilmemeli,
• Yangının oluşturduğu sıcak hava solunmamalı, duman geriye alınarak çalışılmalı, şahsî kollayıcı donanımlar olmadan tehlikeli yangınlara müdahale edilmemeli, acil durumlarda ıslak bir bez yahut kumaş kesimi ağza tutularak nefes alınmalı ve alandan uzaklaşılmalı,
• Yangın takımlarının çalışmalarının aksamaması için etraftaki yollar trafiğe açık tutulmalı, iş makineleri ve hava araçlarının çalıştığı yerlerden uzak durulmalı,
• Tahliye gerektiğinde ise daha evvel belirlenen risk kümeleri (yaşlı, engelli vb.) dikkate alınarak ve ilgili kurum ve şahıslarla daima bağlantıda kalarak belirlenen tahliye usulü disiplinle uygulanmalıdır.