Ardıl Batmaz
Hür dalış eğitmeni Hüseyin Günel, Eylül ayında Tunus’ta düzenlenen ‘Zıpkınla Balık Avı Avrupa Şampiyonası’nda, ulusal forma altında Milletlerarası Tabiat Muhafaza Birliği’nin Kırmızı Listesi’nde bulunan orfoz balığını vurdu.
Görüntülerin toplumsal medyada yayılmasıyla Sualtı Sporları Federasyonu’na ve Günel’e yönelik reaksiyonlar de yükseldi.
Akdeniz’deki popülasyonu süratle azalan orfoz, ‘Bern Sözleşmesi’ kapsamında Akdeniz ülkeleri tarafından muhafaza altında tutuluyor. Türkiye’de de ‘5/1 Numaralı Ticari Hedefli Su Eserleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ’e nazaran 1/9/2020 – 31/8/2024 tarihleri ortasında orfozun iç sular dahil bütün sularda avlanması, toplanması, gemilerde bulundurulması, karaya çıkarılması, nakledilmesi ve satılması yasak.
Deniz biyoloğu Dr. Mert Gökalp, jenerasyonu tükenme tehlikesi altında olan bir balığın, Tunus’ta yasak olmasa bile avlanmasının yanlış olduğunu belirtti, bu avın ulusal ekip forması altında yapılmasına da reaksiyon gösterdi.
‘Sorumlu avcılığa’ dikkat çekmek istediğini belirten Dr. Gökalp, “Kıyılar bu kadar tesir altındayken, aşikâr canlılar artık kırmızı listeye girmişken, balık stoklarında düşme varken, bu kadar fazla avcılık yapılıyorken federasyonun ulusal spor ismi altında balık avlama yarışlarına dahil olmasına karşıyız” dedi.
‘BİRİLERİ ORFOZ VURACAKSA KARŞISINDA BEŞERLER OLACAĞINI BİLMELİ’
Orfozun öbür balıklara nazaran daha ağır geleceği için şampiyonada üst sıralara çıkabilmek için özel olarak hedeflendiğini düşünen Gökalp, “Bu balığı vurmak çok güç bir şey değil. 30-40 metrede 4-5 dakika nefes tutabilen bir zıpkıncı çok rahatlıkla orfoz vurabilir. Orfoz balığı sizi tanımıyorsa gelip aval aval size bakar, meraklı balık. Kaçacağı yer de yuvası. Şayet elinizde fener varsa, yetenekli bir avcıysanız ve nefesinizi tutabiliyorsanız çok rahatlıkla bu balığı vurursunuz” diyor.
Zıpkıncılığa değil kuşağı tükenen canlıların öldürülmesine ve bunun özendirilmesine karşı olduklarını belirten Gökalp, “Birileri şayet orfoz vuracaksa karşısında beşerler olacağını bilmeli” tabirlerini kullandı.
Orfoz ‘DENİZLER KONTROLDE DEĞİL: DÜZENLEME YAPILMALI’
Dünya Doğayı Muhafaza Vakfı’na nazaran ‘Kaş-Kekova Özel Etraf Müdafaa Bölgesi’, Türkiye’nin denizel biyolojik çeşitlilik açısından en varlıklı yerlerinden biri. Bilimsel çalışmalara nazaran bölgede bilhassa orfoz, lahoz ve fangri tipleri üzerinde yasadışı amatör avcılık faaliyetleri nedeniyle yüzde 60-90’a varan azalma var.
“Ülkemizdeki bereketliliği, bolluğu, deniz çeşitliliğini yitiriyoruz” uyarısı yapan Dr. Mert Gökalp, devletin bu durumu denetim edebilmesi için bilim insanları ile hareket etmesi gerektiğini söylüyor. Geceleyin ışıkla, uyuyan balığı avlayan ve bundan gelir elde eden bir sürü avcı olduğuna dikkat çeken Gökalp, kuralların, yasakların hiçe sayıldığını, cezaların kâfi olmadığını, amatör avcılıkla ilgili düzenlemeler yapılması gerektiğini söylüyor: “Denizler kontrolde değil. Biz söylemedikçe, biz göstermedikçe hiçbir şey gündem olmuyor. Zira denizden uzakta, kimse erişemiyor, kimse bilemiyor bunu.”
FEDERASYON LİDERİ: VURDURULMAMASI İÇİN ADIMLAR ATACAĞIZ
Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu Lideri Oğuz Aydın, orfoz balığının avlanmasının Tunus’ta hür olduğunu lakin jenerasyonu tehlike altında olan tıbbın bundan sonraki müsabakalarda vurdurulmaması ismine harekete geçeceklerini söyledi. Dünya Sualtı Sporları Federasyonu’na (CMAS) jenerasyonu tehlike altına olan tiplerin müsabakalarda avlanmaması ismine tavsiye yazısı yazacaklarını belirten Aydın, “Dünyadan bekleyeceğimize biz harekete geçiyoruz. Jenerasyonu tehlike altında olan canlılarımızı korumak ismine bu türlü bir adım atacağız. Bu cinslerin avlanmasının genel manada yasaklanmasına öncülük etmiş oluruz. Burada değerli olan şey bu. Yoksa ülkemizde vurulması aslında mümkün değil” dedi.
FEDERASYON ORFOZ AVLANACAĞINI BİLİYOR MUYDU?
‘Federasyon olarak Tunus’taki yarışta Hüseyin Günel’in orfoz balığı avlayacağını biliyor muydunuz?’ sorumuza ise Aydın’ın karşılığı şöyle oldu: “Ülkemizde de olsa milletlerarası bir yarışta da olsa hangi balığın kaç adet vurulacağı, gram, kilo, cins bunlar esasen bildiriliyor. Bu da esasen yurt dışında vurulması hür bırakılan balık kategorisinde. Biz bunu ne yaparız, bundan sonra olan müsabakalarda vurdurulmaması… 2024’te Avrupa şampiyonası zati Türkiye’de olacak. Bu türlü bir şey yapmamız mümkün değil. Zira ülkelerin kanunları da devreye giriyor. O yüzden memleketler arası yarış yapıyoruz diye bu balıkların avlanmasını özgür bırakamayız.”