(15 – 21 Mayıs 2023 haftası)
PAZARTESİ
*Paraguay bugün, İspanya’dan bağımsızlığını kazanmasının 212. yılını kutladı.
*Kolombiya’nın başşehri Bogotá’da, bir AVM’de, nedeni bilinmeyen bir silahlı çatışma çıktı. Kelam konusu çatışmada iki kişi hayatını kaybetti.
*Kolombiya ve Venezuela hükümetleri, ülke sonlarında kaybolan insanları ortak formda aramak konusunda mutabakat imzaladı.
*Meksika Devlet Başkanlığı uçağı 92 milyon dolara Tacikistan’a satıldı ve bugün, ülkenin başşehri Duşanbe’ye hakikat yola çıktı.
*Meksika’nın Tamaulipas eyaletindeki bir otoyolda, bir karavanla minibüsün çarpışması sonucu 27 kişi hayatını kaybetti.
*Meksika’nın Apulco Belediye Başkanı Yanet Morales Huízar’a ilişkin bir konuta gece yarısı baskını düzenleyen bir küme silahlı kişi meskeni taradıktan sonra ateşe verdi. Olay sırasında ölen ya da yaralanan olmadı.
*Bolivya Etraf ve Su eski Bakanı Juan Santos Cruz, hakkındaki yolsuzluk savları nedeniyle mahkemede söz vermeye çağrıldı.
*Brezilya’nın Ceará eyaletine bağlı Camicom kentinde Sivil Polis Teşkilatı’ndan bir müfettiş, bir polis karakoluna girip dört polise ateş ederek öldürdü. Olay sonrası güvenlik güçlerine teslim olan müfettiş, özel muhafaza altında sorguya alındı.
*Uruguay’da yaşanan tarihi kuraklık nedeniyle, bilhassa metropol kentler başta olmak üzere, ülke çapında su kıtlığı yaşanmaya başladı.
*Brezilya’nın Santos kentinde, futbolcu Edson Pelé’nin cenazesinin bulunduğu mozole, ziyarete açıldı. 20 Aralık 2022’de ölen Pelé’nin mozolesini, evvelce rezervasyon yapmak kaydıyla günde yalnızca 60 kişi ziyaret edebilecek.
Pele’nin mozolesi *Antigua ve Barbuda Temsilciler Meclisi Başkanı Gerald Watt, Parlamento Temsilcisi Milletvekili Asot Michael’a, mecliste “partizanca holiganlık” yaptığı gerekçesiyle bundan sonraki üç oturuma katılmama cezası verdi.
SALI
*Ekvador Cumhuriyeti Devlet Başkanı Guillermo Lasso’nun, kamu fonlarını zimmetine geçirme suçlamasının akabinde, misyondan alınıp alınmamasına dair karar verme durumu, Ekvador Cumhuriyeti Ulusal Meclisi’ne taşındı. Başşehir Quito’da ise binlerce kişi, Lasso’nun misyondan alınması için protesto gösterisi gerçekleştirdi.
Ekvador Cumhuriyeti Devlet Başkanı Guillermo Lasso yanlıları, Lasso’nun misyondan alınmasını protesto etti. *Ekvador Cumhuriyeti’nin Guayas eyaletine bağlı Durán’ın Belediye Başkanı Luis Chonillo’ya silahlı hücum düzenlendi. Kelam konusu atakta bir kişi ölürken beş kişi de ağır yaralandı.
*Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, dünyayı ABD Doları’ndan arındırma teşebbüsüne Venezuela’nın da katılması gerektiğini açıkladı.
*Meksika’nın başşehri Ciudad de México’daki Santa Martha Acatitla Cezaevinde mahkumlar ortasında çıkan çatışmada üç mahkum öldü, 15’i aşkın mahkum da yaralandı. Hükümet, cezaevi müdürü ve yardımcısını görevden aldı.
*Meksika’nın Oaxaca eyaletine bağlı La Isla kasabası kıyısındaki bir plajda palalı atağa uğrayan 23 yaşındaki Arjantin vatandaşı Benjamín Gamond, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Saldırgan Cruz Irving Martínez Flores ise güvenlik güçlerince yakalanarak tutuklandı.
*Güney Koreli araba üreticisi Kia, Meksika’nın Nuevo Léon eyaletinde yeni bir elektrikli araç fabrikası kurmayı planladıklarını açıkladı.
*Perulu bir küme arkeolog, Huaral eyaletinin Chancay vadisinde 4.000 yıl önceye tarihlenen bir tapınak keşfettiler.
Arkeologlar, Huaral eyaletinin Chancay vadisinde 4.000 yıl önceye tarihlenen bir tapınak keşfetti. *IMF, Arjantin Ekonomi Bakanlığı tarafından uygulanan tedbirleri değerlendirdiğini ve Merkez Bankası rezervlerini güçlendirmek için müzakerelerin başlatılacağını açıkladı.
*İngiltere’nin sömürge ülkesi Montserrat’ın; İrtibat, İnşaat, Çalışma ve Enerji Bakanı Oswen Carty, Avrupa Birliği’nden alınan 456.500 dolarlık fon sayesinde, devlet daireleri ve meskenlerin daha güç verimli hale getirileceğini açıkladı.
ÇARŞAMBA
*Ekvador Cumhuriyeti Devlet Başkanı Guillermo Lasso’nun, kamu fonlarını zimmetine geçirme suçlamasının akabinde, misyondan alınıp alınmamasına dair karar verme durumu, dün Ekvador Cumhuriyeti Ulusal Meclisi’ne taşınmış, başşehir Quito’da ise binlerce kişi, Lasso’nun vazifeden alınması için protesto gösterisi gerçekleştirmişti. Bugün ise Lasso, Ulusal Meclis’i dağıttığını açıklamasının akabinde, ülkede yasama ve devlet başkanlığı seçimleri yapılması davetinde bulundu. Lasso, mevcut Devlet Başkanı olduğu için seçimlerde “doğal aday” olacağını da kelamlarına ekledi.
Ekvador Cumhuriyeti Devlet Başkanı Guillermo Lasso, Ulusal eMclis’i dağıttığını açıkladı. *El Salvador Yasama Meclisi, organize hatalarla uğraş gerekçesiyle ülkede 27 Mart 2022’den bu yana uygulanmakta olan OHAL’in 15 Haziran’a dek sürmesini onayladı.
*Honduras Dışişleri Bakanı Eduardo Enrique Reina, ABD Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin, Honduras’ta kamu ve özel yolsuzlukla çaba için yasal ıslahatlara karşı çıkmasına şaşırdığını açıkladı.
*Peru Yüksek Mahkemesi, barışçıl da dahil olmak üzere her tipten yurttaş protestosunun kabahat olduğuna dair karar aldı.
*Meksika’nın San Luis Potosí eyaletinde bir otoyolda hareket halindeki otobüs ve içindeki 48 göçmen kaçırıldı. Güvenlik yetkilileri olayın, Meksika’nın dördüncü büyük Karteli olan Clan del Golfo’nun işi olduğunu düşünüyor.
*Meksika’nın Guerrero eyaletine bağlı Iguala kentinin eski belediye başkanı José Luis Abarca Velázquez, 2013’te Movimiento Campesino Unidad del Pueblo (Halkın Birlik Köylü Hareketi) üyesi altı kişiyi kaçırma ve vefatına sebebiyet verme kabahati nedeniyle 92 yıl mahpus cezasına çarptırıldı.
*Brezilya Devlet Başkanı Luis Lula da Silva, G-7 Zirvesi’ne katılmak için Japonya’ya gitti.
*Venezuela Stratejik Harekat Komutanlığı Başkanı General Domingo Hernández Lárez, Venezuela Bolivarcı Ulusal Silahlı Kuvvetleri’nin; ülkenin hava alanını ihlal eden ve uyuşturucu kaçakçılığıyla kontaklı olduğu düşünülen iki uçağın durdurulup, ülke hava alanından çıkartıldığını açıkladı.
*İtalyan Narkotik Şube takımları, Ekvador Cumhuriyeti’nden gelen bir gemide, muzlar içine gizlenmiş üç ton kokain ele geçirdi.
*Meksika Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin San Diego kentinde bulunan ve İspanyol fethi öncesine ilişkin tarihi ve kültürel miras pozisyonundaki 65 arkeolojik yapıtın ülkeye iade edildiğini açıkladı.
*İngiltere’nin sömürge ülkesi Britanya Virgin Adaları Başbakan Yardımcısı ve Mali Hizmetler Bakanı Lorna Smith, ülkedeki bankaların sunduğu berbat müşteri hizmetleri problemini çözmek için tüm bankalara acil toplantı daveti yaptığını açıkladı.
*Uruguay Ulusal Takımı’nın yeni teknik yöneticisi Arjantinli Marcelo Bielsa oldu.
*Arjantinli müellif, edebiyat eleştirmeni ve editör Luis Victor Chitarroni, 64 yaşında hayatını kaybetti. Chitarroni’nin 12 yapıtı bulunuyordu.
Arjantinli müellif, edebiyat eleştirmeni ve editör Luis Victor Chitarroni. PERŞEMBE
*Ekvador Cumhuriyeti Seçim Kurulu, Devlet Lideri Guillermo Lasso’nun dün Ulusal Meclis’i dağıttığını açıklaması ve devlet başkanlığı seçimleri yapılması davetinde bulunmasının akabinde, seçimlere hazırlanma kararı aldı. Öte yandan; Lasso’nun bu hareketini bir sivil darbe olarak gören birçok Latin Amerika ülkesi, yaşananları kınadığını açıkladı.
*Kolombiya’nın Antioquia eyaletine bağlı Buriticá kentinde bulunan bir altın madenine bombalı akın düzenlendi. Olay sonucu üç kişi ölürken 14 kişi de ağır yaralandı. Güvenlik yetkilileri olayın, Meksika’nın dördüncü büyük Karteli olan Clan del Golfo’nun işi olduğunu düşünüyor. Clan del Golfo, dün de Meksika’da bir otobüs ve içindeki 48 göçmeni kaçırma teşebbüsünün faili olması nedeniyle gündemdeydi.
*Arjantin’de, milliyetçi görüşlere sahip Devlet Başkanı adayı Javier Milei, evvelki hafta; organ bağışı konusunda gereksinim duyan herkesin organ nakli olabilmesi için bir “organ nakli pazarı” önermiş, önerisi ülkede önemli reaksiyon çekmişti. Milei, bugün de kürtajın yasaklanması, sıhhat sisteminin özelleştirilmesi, Merkez Bankası’nın tasfiye edilip dolarizasyona geçilmesi ve emekli maaşlarının düşürülmesi teklifleriyle ortaya çıktı. Milei’nin bu teklifleri de ülkede reaksiyon çekti.
*Şili Kongresi, bölümdeki büyük şirketler tarafından ödenen vergileri değiştirmeyi amaçlayan “Madencilik Lisansı Yasası”nı onayladı. Bu durum, bakır ve lityum işletilmesi için vergi yükünü değiştiriyor ve buradan elde edilecek 450 milyon dolarlık kaynağın, ülke çapında bölgesel hükümetlere ve belediyelere dağıtılmasını sağlıyor.
*Brezilya Etraf ve Yenilenebilir Doğal kaynaklar Enstitüsü, devlet petrol şirketi Petrobras’ın Atlantik Okyanusu’ndaki Amazon Nehri’nin ağzında petrol kuyusu açma ruhsatı talebini, etrafa vereceği ziyan nedeniyle reddetti.
*Küba Dışişleri Bakanlığı, Rusya ile olan stratejik paydaşlığın daha sağlam temellere oturması için çalışıldığını ve bunun birinci adımı olarak da, iki ülke ortasında Ruble cinsi süreçlere başlanacağını açıkladı.
*Dominika Uluslar Topluluğu ile Çinli otomotiv şirketi Tantech Holdings ortasında imzalanan mutabakat gereği, ülkeye 17 adet klimalı elektrikli midibüs geliyor.
Tantech Holdings tarafından üretilen elektrikli araçlar. CUMA
*Ekvador Cumhuriyeti Devlet Başkanı Guillermo Lasso’nun Ulusal Meclis’i dağıttığını açıklaması ve devlet başkanlığı seçimleri yapılması davetinde bulunmasının akabinde, Ekvador Cumhuriyeti Seçim Kurulu, Devlet Başkanlığı seçimlerinin ülke çapındaki ağır protestoların gölgesi altında, 20 Ağustos’ta yapılacağını açıkladı.
*Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador, ülkede yargının Narkokriminal Karteller tarafından ele geçirilme tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söyledi.
*Peru Kongresi, ABD askeri birliklerinin Peru ordusu ve polisine eğitim vermek üzere ülkeye girişine onay verdi.
*Peru Ulusal Savcılığı, organize hata örgütü kurmak ve kara para aklamak nedeniyle Devlet eski Başkanı Pedro Pablo Kuczynski’yi 35 yıl mahpusa mahkum etti.
*Uruguay’da yaşanan tarihi kuraklık nedeniyle, bilhassa metropol kentler başta olmak üzere, ülke çapında bu hafta başından itibaren, su kıtlığı yaşanmaya başlamıştı. Bugün de yetkililer, toplam su rezervini 25 gün olarak açıklayarak, ülke çapında tedbir alınması ve halkın bu bahse daha hassas olması gerektiğine ait açıklama yaptı.
*Saint Lucia hükümeti; Karayip Halk Sağlığı Kurumu, Karayip Otel ve Turizm Derneği ve Karayip Turizm Örgütü ile üçlü bir muahede imzaladı. Mutabakatla, Saint Lucia’da daha sağlıklı ve inançlı turizmi teşvik etmek için bir sinerji yaratılması hedefleniyor.
*Arjantinli paleontologlar, Patagonya bölgesindeki Río Negro eyaletinde, 90 milyon yıl evvel Geç Kretase devrinde yaşamış olan “Chucarosaurus Diripienda” çeşidine ilişkin yeni bir uzun boyunlu otçul dinozor olan iki adet Titanozor keşfettiler.
Chucarosaurus Diripienda *Şilili gazeteci ve belgesel sinema imalcisi Augusto José Góngora Labbé, 71 yaşında hayatını kaybetti. Labbé’nin üç belgeseli, üç kitabı bulunuyordu. Ayrıyeten Labbé “Fidelya ve Kolombiya” isimli bir tiyatro oyununun da direktörlüğünü yapmıştı.
CUMARTESİ
*Küba bugün, ABD’den bağımsızlığını kazanmasının 121. yılını kutladı.
*Uruguay’da, son askeri diktatörlük periyodunda (1973-1985) yaşananlar ve kaybolan-yok edilen kurbanlar için her yıl 20 Mayıs’ta yapılan “Sessizlik Yürüyüşü”nün 37.’si düzenlendi. Başşehir Montevideo’da gerçekleşen yürüyüşe onbinlerce kişi katıldı.
*Kolombiya’nın Norte de Santander eyaletine bağlı Tibú kentinin önde gelen toplumsal önderlerinden, aktivist ve Belediye Meclisi adayı Sergio Luis Castro, uğradığı silahlı taarruz sonucu hayatını kaybetti.
*Arjantin Sağlık Bakanlığı, 28 Mart’ta, ülkede dang humması nedeniyle beş kişinin öldüğünü ve 9.000’i aşkın olaya rastlandığını açıklamıştı. Bakanlık, 16 Nisan’da da, hummadan ölenlerin toplam sayısının 14’e ve olay sayısının da 28.235’e yükseldiğini bildirmişti. Bugüne geldiğimizde ise; Arjantin’de tesirini büyük oranda yitiren dang humması, Peru’nun kuzey bölgesine süratli bir biçimde yayılmış durumda ve kimi hastanelerin doluluk oranı yüzde 100’e ulaştı.
*Peru’nun başşehri Lima’da, doğalgaz boru çizgisi döşeyen çalışanlar, 500 yıl önceye tarihlenen bir İnka mezarlığı buldular.
*Guyana polisi, ABD’de işlediği federal bir kabahatten ötürü aranan bir kişiyi yakalayarak ABD makamlarına teslim etti.
*Brezilya Yüksek Mahkemesi, Devlet eski Başkanı Fernando Collor de Mello’nun; yolsuzluk ve kara para aklama cürümlerini sabit gördü. Mahkeme, Mello’nun ne kadar mahpus yatacağına daha sonra karar verecek.
*Saint Kitts ve Nevis Adaları hükümeti, yaşanan kuraklık nedeniyle, ülkenin susuz kalmaması ismine sert tedbirler alma kararı verdi.
*Rusya, 1 Temmuz’dan itibaren Küba’ya tertipli uçuşların tekrar başlayacağını açıkladı.
*Şilili filozof ve kültür yöneticisi Marta Celeste Eliana Cruz Coke Madrid, 99 yaşında hayatını kaybetti. Cruz Coke Madrid; yaptığı çalışmalar nedeniyle 2000, 2012 ve 2017 yıllarında, çeşitli ulusal ödüllere layık görüldü.
Marta Celeste Eliana Cruz Coke Madrid PAZAR
*Meksika’nın Ensenada kentinde, bir açık hava aktifliğine katılan insanların ortasına arazi araçlarıyla gelen silahlı bir küme, ateş açtı. Atak sonucu 10 kişi öldü çok sayıda kişi de yaralandı.
*Meksika hükümeti, başşehir Ciudad de México’nun 45 Kilometre uzağında bulunan Popocatépetl yanardağının her an faaliyete geçme riskine karşı, bölgeyi acil tahliye kararı aldı.
*El Salvador’un başşehri San Salvador’da bulunan Cuscatlán Stadyumu’nda bir futbol maçı esnasında yaşanan izdihamda 12 kişi hayatını kaybederken, 100’ü ağır olmak üzere 500 kişi de yaralandı.
*Honduras’ta, 12 Aralık 2022 tarihinde başlayan OHAL uygulamasının, hükümet tarafından 30 Temmuz’a kadar devam etmesi kararı verildi.
*Kosta Rika Kamu Güvenliği Bakanlığı, ülke çapında tüm güvenlik güçlerinin katıldığı operasyonlar sonucu, çeşitli cürümlerden aranan 2.600 kişinin yakalandığını açıkladı.
*Hollanda’nın sömürge ülkesi Curacao’nun Ekonomik Kalkınma Bakanı Lisa Marrochino, Proteus Ocean Group ile bir iştirak mutabakatı imzaladı. Kelam konusu mutabakat; Curacao’nun iktisadını canlandırmayı, bilimsel çalışmaları ve etraf müdafaasını ilerletmeyi teşvik etmeyi amaçlıyor.
*Arjantin’in başşehri Buenos Aires’te bulunan Mimarlık, Tasarım ve Şehircilik Fakültesi, bu yıl birinci defa bir Memleketler arası Sinema Şenliği düzenleyecek. Kelam konusu şenlik 25-30 Temmuz tarihleri ortasında gerçekleşecek.
Jorge Camilo Torres Restrepo Camilo Restrepo’nun kıssası:
Uruguaylı folk müzikçisi ve şair Daniel Alberto Viglietti Indart’ın 1967 yılında yazdığı ve “Donde cayó Camilo / Nacío una cruz / Pero no de madera / Sino de luz” (“Camilo’nun düştüğü yerde / Bir haç doğdu / Lakin tahtadan değil / Işıktan”) dizeleriyle başlayan “Cruz de Luz” (“Haç Işığı”) isimli şiiri, Şilili müzisyen Víctor Jara tarafından bestelenip söylendiği vakitlerde, Jorge Camilo Torres Restrepo; Kolombiya 15. Bucaramanga Tugayı’na bağlı, Albay Álvaro Valencia Tovar komutasındaki askerler tarafından öldürüleli şimdi bir yıl olmuştu. Sözlüsünün babası aracılığıyla tanıştığı Dominiken rahiplerin tesiriyle din adamı olmaya karar verir genç Restrepo. Aileden güçlü, güzel ve geleceği epey parlak görünen bu gencin birkaç hafta içinde nişanlısı olma ihtimalinden, sabık kelamlı derekesine düşen ve gözyaşları eşliğinde onu bu hale getiren babasına lanetler yağdıran o kızı geride bırakıp, yalnızca bir rahip adayı değil, tıpkı vakitte bir akademisyen adayı olarak da Restrepo, uzun bir yola koyulur. 1955-1958 yılları ortasında Belçika’daki Leuven Katolik Üniversitesi’nde eğitim gören Restrepo “Bogotá’nın Proleterleşmesi” başlıklı teziyle mezun olup, 1959 yılında bir sosyolog olarak ülkesi Kolombiya’ya geri döner ve döner dönmez de hem dini hem toplumsal çalışmalarını bilhassa fakir bölümler içinde yürütmeye başlar. Bir yandan bu çalışmaları sürerken, öteki yandan da, Kolombiya Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak misyon alır. Bu fakültenin Sosyoloji Bölümü’nü kuran kişi de tekrar şahsen Restrepo olur. Katıldığı bir radyo programında “Kilise’ye ilişkin mallar kamulaştırılmalıdır” dediği için dini vazifelerinden alınır. 1960 yılında Latin Amerika Sosyoloji Fakültesi’nin kurucuları ortasında yerini alan Restrepo, 1962 yılında, Tarım Islahatı Teknik Komitesi üyesidir. Nobel Edebiyat ödüllü muharrir Gabriel García Márquez’in yakın arkadaşı olan ve Márquez’’in, bugün film-dizi direktörlüğü yapan oğlu Rodrigo García Barcha’yı vaftiz eden kişi de Restrepo’dur. Bir vakitler, okuduğu Belçika’da ve bilhassa de ders dışı boş vakitlerinin oldukça bir kısmını geçirdiği Fransa’da tanıştığı, alaka kurduğu kimi muhalif ve bağımsızlıkçı hareket temsilcilerinin karşılığını; ülkesi Kolombiya’da, 1964 yılında kurulmuş olan Marksist ELN (Ejército de Liberación Nacional – Ulusal Kurtuluş Ordusu) hareketi içinde bulur Restrepo ve kısa bir müddet sonra onlara katılır. Artık, din adamı-sosyolog Restrepo’nun bir elinde “Kitab-ı Mukaddes” başka elinde mitralyöz vardır. Ancak 15 Şubat 1966’da, San Vicente de Chucurí’de katıldığı birinci çatışmada, şimdi 37 yaşında iken hayatını kaybeder. Başşehir Bogotá’da bulunan Kolombiya Üniversitesi Merkez Kütüphanesi (kökeni, Dominiken rahip Antonio de Montesinos’un 1511’de Santo Domingo’da verdiği vaaza dayanan) Liberteryan Kilise’nin yeni periyot kurucu babalarından Restrepo’nun vefatından bu yana “Camilo Torres Kütüphanesi” olarak isimlendirilmektedir. Tıpkı vakitte Belçika’da, öğrencisi olduğu Leuven Katolik Üniversitesi’nin öğrenci yurdunun tabelasına bakanlar, 57 yıldır orada Jorge Camilo Torres Restrepo’nun ismini görüyor.