Rusya’nın, Avrupa ve ABD ülkelerinin yaptırımlarına karşı doğalgaz akışını durdurmasıyla devam eden süreç, Avrupa’da başta Almanya olmak üzere doğalgaz tüketiminde kısıtlama kararları alınmasına yol açtı. Bu devirde Türkiye açısından da değişik gelişmeler yaşanıyor. Türkiye’ye yönelik Rusya’nın şimdi bir gaz tedarik tehdidi bulunmamakla birlikte, tüketimin aşarı artması halinde geçen yıl yaşanan badireler da göz önünde bulunduruluyor. DÜNYA’ya bilgi veren kaynaklar ABD’den sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) alımına yönelik görüşmelerin devam ettiği belirtildi. Bu görüşmelerde hazine garantili bir modelin de gündeme geldiği öğrenildi.
KIŞ AYLARINDA TURİST SAYISI ARTABİLİR
Öte yandan Avrupa’daki mümkün doğalgaz ıstırabının Türkiye’ye yönelik emekli talebini artırdığı belirtiliyor. Almanya’da 599 Euro’ya 22 günlük Türkiye tıp satışı kamuoyu gündemine de yansımıştı. Türkiye’ye kış aylarında gelen turist sayısında bu yıl önemli oranda artış olabileceği belirtiliyor. Diğer yandan Türkiye’de doğalgaz fiyatları kamu tarafından sübvanse ediliyor. BOTAŞ, aldığı yüksek bedelli gazı daha düşük bedelle satıyor. Açığı da bütçeden borç verilerek kapatılıyor. Temmuz ayı sonu itibariyle BOTAŞ’a verilen borç 70 milyar 860 milyon TL’yi geçti. Avrupa’da kıymetli gaz ve gaz kısıtlamasından kaçan Avrupalı emekliler, Türkiye’de sübvansiyonlu gazla ısınacaklar. Bu kademede otellerin daha değerliye satılması istikametinde görüşler ortaya çıktı. DÜNYA’ya bilgi veren otel kesimi temsilcileri şimdi bir yorum için erken olduğunu fakat mevcut eğilimi ve talebe bakarak bir sonuç üretmeye çalıştıklarını, operatör ve öteki kesimlerle görüşmeler sonucunda bu haftanın sonunda bir kıymetlendirme yapacaklarını açıkladılar.
Sektör hazırlıklarını sürdürse de Türkiye’ye kış aylarında gelecek turist sayısı evvelki yıllardan daha yüksek olacak. Dal bu fırsatı da kaçırmak istemiyor. Fakat Türkiye’de Antalya başta olmak üzere çok sayıda tesiste doğalgaz kullanılıyor. Salgın öncesi rekor yılı olan 2019’da 7.5 milyon kişiyi aşkın yabancı ziyaretçi Ocak-Şubat ve Kasım-Aralık aylarında Türkiye’ye gelmişti.
‘VATANDAŞA DİREKT YARDIM YAPILMALI’
Avrupalılar, kış aylarını geçirmek için Türkiye’yi tercih ettiği bir ortamda, Türkiye’nin doğalgazı sübvansiyonlu olarak satmasına dikkat çekildi. BOTAŞ Eski Genel Müdürlerinden Gökhan Yardım, sürece ait DÜNYA’ya yaptığı değerlendirmede Türkiye’nin döviz kazandırıcı siyasetlere yük verdiğine işaret ederek, bu bağlamda turizmin öne çıktığını vurguladı. Öteki yandan, bahsedildiği formuyla kış aylarında ucuza konaklama satışının, vergilerle yapılan sübvansiyonlu doğalgaz satışından yararlanma üzere bir durumu da ortaya çıkardığını anlatan Gökhan Yardım, “Türkiye’de konut kesimi olsun, küçük sanayi olsun her yerde doğalgaz sübvansiyonu var. Sübvansiyon nereden sağlanıyor? Türk milletinin vergilerinden sağlanıyor. O vergiler de Avrupa emeklilerinin ısınmasına katkı vereceğiz. Bu sayede bir ölçü da döviz gelmiş olacak” diye konuştu.
Gökhan Yardım, doğalgazda desteklemenin BOTAŞ çıkış fiyatları yerine gereksinimi olan kesitlere nakit doğalgaz dayanağı verilmesiyle yapılmasının daha tesirli olacağını vurgularken, Türkiye’nin daha gerçekçi bir fiyatlama siyasetine gereksinimi olduğunu kaydetti.
Türkiye’nin uzun vadeli kontratlarının ehemmiyetine işaret eden Gökhan Yardım, Rusya’dan alınan doğalgazda fiyat belirleme kriterleri ortasına Avrupa’nın kullandığı Hollanda merkezli Title Transfer Facility (TTF) fiyatının da eklendiğini ve bunun da mevcut görünümde ek maliyet artışına yol açtığını vurguladı. Gökhan Yardım, ABD dahil spot LNG piyasasında uzun vadeli kontratlarla projeye katılarak teşebbüs yapılması halinde hem ucuz gaz alımı, hem de bu gazın satışının yapılabileceğini vurguladı. Yardım, “Türkiye’de ücra köşelere bile gaz götürdük, gereksinim çok arttı. Spot LNG’ye gereksinim var ve artıyor. Bunun fiyatları çok artınca maliyetler artmış oluyor. Bu alım fiyatlarını yalnızca endüstriye ve elektrik üretimine yansıtabiliyoruz. Konut ve ticarethanelere yansıtamıyoruz. Sübvansiyon da herkesi sübvanse ediyoruz. Muhtaçlık ayrımı yapmıyoruz” dedi.