CHP Kayseri Milletvekili Aşkın Genç, konut yapı kooperatifleri aracılığıyla konut sahibi olmak isteyen vatandaşların yaşadığı mağduriyetlerin giderilmesi ve emsal olayların tekrar yaşanmaması için alınacak tedbirlerin belirlenmesine yönelik olarak Meclis araştırması açılmasını istedi. Genç, önergesinde, “TOKİ’nin 2002-2010 yılları ortasında 500.000 konut inşa etme gayesi, yüklü olarak orta ve üst gelir kümelerine yönelik gerçekleştirilmiştir. Bu durum, dar gelirli vatandaşların kooperatifler aracılığıyla konut sahibi olma umudunu daha da zorlaştırmıştır. TOKİ’nin faaliyet alanının dar gelirli vatandaşlara ulaşamaması, kooperatiflerin ehemmiyetini artırırken, mağduriyetlerin de artmasına neden olmuştur” dedi.
CHP Kayseri Milletvekili Aşkın Genç, Kayseri ve Türkiye genelinde konut yapı kooperatifleri aracılığıyla konut sahibi olmak isteyen vatandaşların yaşadığı mağduriyetlerin giderilmesi ve misal olayların tekrar yaşanmaması için alınacak tedbirlerin belirlenmesine yönelik olarak Meclis araştırma önergesi verdi.
Genç, önergenin münasebetinde şunları söz etti:
“Konut yapı kooperatifleri, bilhassa dar ve orta gelirli vatandaşların konut sahibi olma umutlarını gerçekleştirmeleri için değerli bir araç olarak öne çıkmaktadır. Lakin, Türkiye genelinde ve Kayseri’de bu kooperatifler üzerinden mesken sahibi olmaya çalışan birçok vatandaş önemli mağduriyetler yaşamaktadır.
‘Konut yapı kooperatiflerinin idare ve kontrol süreçlerindeki yetersizlikler, birçok vatandaşın mağdur olmasına neden olmuştur’
Konut yapı kooperatiflerinin idare ve kontrol süreçlerindeki yetersizlikler, bu yapıların sıkça berbata kullanılmasına neden olmaktadır. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın bilgilerine nazaran, 2007-2009 yılları ortasında kooperatiflerin ana kontratlarında yapılan değişiklikler, berbat niyetli müteahhitlerin ve kooperatif yöneticilerinin bu durumu suiistimal etmelerine yol açmıştır. Bu süreçte; birtakım kooperatiflerin üyelerden fazla para talep ettiği, maliyet hesaplamalarını şeffaf yapmadığı, üyelerin tapularını vermediği yahut borcunu ödeyerek tapularını almış üyelerden borç tahakkuk ettirilerek ödeme talep edildiği belirlenmiştir. Bu durum, Türkiye genelinde birçok vatandaşın mağdur olmasına neden olmuştur.
‘Kooperatiflerin finansal olarak sürdürülebilir olamaması, üyelerin mağdur olmasına yol açmaktadır’
Kooperatiflerin finansal olarak sürdürülebilir olamaması, projelerin yarım kalmasına ve üyelerin mağdur olmasına yol açmaktadır. Bilhassa 1990’ların başında kooperatifler, inşaat müsaadelerinin yüzde 20’sini oluştururken, bu oran 2005 yılında yüzde 6’ya kadar gerilemiştir. Kooperatiflerin yüksek faiz oranları ve hudutlu finansman seçenekleri nedeniyle ekonomik olarak zayıf durumda olmaları, birçok projenin tamamlanamadan durmasına neden olmuştur. Buna ek olarak, tüzel süreçlerin uzunluğu ve karmaşıklığı, mağdurların haklarını aramalarını zorlaştırmaktadır. Türel süreçlerdeki yavaşlık, mağdur vatandaşların yıllarca süren belirsizliklerle karşı karşıya kalmasına yol açmaktadır.
‘TOKİ’nin, daha çok orta ve yüksek gelirli vatandaşlara yönelik projeler geliştirdiği gözlemlenmiştir’
Türkiye’de toplumsal konut üretiminde kıymetli bir rol oynayan TOKİ’nin, vakitle düşük gelir kümelerine yönelik hizmetlerinden saparak daha çok orta ve yüksek gelirli vatandaşlara yönelik projeler geliştirdiği gözlemlenmiştir. TOKİ’nin 2002-2010 yılları ortasında 500.000 konut inşa etme amacı, yüklü olarak orta ve üst gelir kümelerine yönelik gerçekleştirilmiştir. Bu durum, dar gelirli vatandaşların kooperatifler aracılığıyla mesken sahibi olma umudunu daha da zorlaştırmıştır. Bilhassa Kayseri üzere vilayetlerde, TOKİ’nin faaliyet alanının dar gelirli vatandaşlara ulaşamaması, kooperatiflerin değerini artırırken, mağduriyetlerin de artmasına neden olmuştur.
‘Konut yapı kooperatiflerinde yaşanan mağduriyetlerin boyutu hayli geniştir’
Konut yapı kooperatiflerinde yaşanan mağduriyetlerin boyutu epeyce geniştir. Türkiye genelinde binlerce vatandaş, yıllarca süren birikimlerini bu kooperatiflere yatırmış, lakin karşılığında ne meskenlerine kavuşabilmiş ne de yatırımlarını geri alabilmiştir. Bu mağduriyetlerin tahlili için yapılacak olan Meclis Araştırması, öncelikle bu süreçlerde yaşanan meselelerin kökenine inmeli ve alınacak yasal ve idari tedbirlerle gelecekte misal mağduriyetlerin yaşanmasını önlemelidir. Mevcut kontrol düzeneklerinin güçlendirilmesi, kooperatiflerin mali yapılarının uygunlaştırılması ve hukuksal süreçlerin hızlandırılması bu problemlerin tahlili için kritik ehemmiyete sahiptir. Bu bağlamda, Kayseri ve Türkiye genelindeki konut yapı kooperatifi mağdurlarının meselelerinin araştırılması ve tahlil yollarının belirlenmesi emeliyle Meclis Araştırması açılması, vatandaşların hak ettikleri inançlı, şeffaf ve adil bir kooperatif sistemine kavuşmalarına katkı sağlayacaktır.”