Kiralardaki yüksek artış meselesine dair yeni bir çalışma Tüketici Birliği Federasyonu tarafından açıklandı.
Yapılan araştırmaya nazaran, kirada oturduğunu söyleyenlerin yüzde 73,6’sı, konut sahibinin baskı ve tacizi nedeniyle “kira artış oranında yüzde 25 sınırlaması” hakkından faydalanamadı.
İndependent Türkçe’den Ali Kemal Erdem’e açıklamalarda bulunan Tüketici Birliği Federasyonu Lideri Avukat Bülent Deniz, araştırmaya ait bilgi verdi.
Deniz, hayat pahalılığının toplumsal münasebetlerde yarattığı tansiyona dikkati çekerek, “Yüksek enflasyonun olduğu toplumlarda her vakit gözlemlenen ve bilimsel araştırmalara da mevzu olmuş bir gerçeklik var” dedi.
Yüksek enflasyonda insanların ‘yarın birebir fiyata bulamam’ diye stokçuluk ve ‘rant geliri’ olan şahısların ‘enflasyonun gerisinde kalmayayım, bir enayi ben miyim’ niyetine kapıldığını tabir eden Deniz, “Bu yaklaşımıyla kiralara enflasyon oranından fazla artırım yapılıyor” diye konuştu.
“Yüksek enflasyonun toplumlarda açtığı en büyük sosyolojik hasar bu” diyen Deniz, “İnsanlar daha fazla kendi içine dönüp bencilleşiyor. Kendi malını, mülkünü ve gelirini müdafaa telaşına düşüyorlar. Sonuçta toplumsal dayanışma ilgisini çözmeye başlayan sorunlu durumla karşı karşıya geliyoruz” tabirlerini kullandı.
“Vatandaş kendi ayağına sıkıyor aslında. Bunu mayıs-haziranda gördük. Adam konutunu kiraya veriyor. Komşusunun daha fazlaya kiraya verdiğini görünce ilanı çekip tekrar yeni ‘fiyattan kiralıktır’ diye ilan veriyor. Birbirine bakarak artan bir fiyat sürecine dönüşüyor.”
İstanbul’da emlakçılık yapan Hikmet Toraman kiralardaki artışın asıl nedeninin maliyetlerin artmasıyla mesken imalinin da satışının da düşmesi olduğunu kaydederek şunları lisana getirdi:
“Maliyetler düşmedikçe satılık mesken fiyatları düşmez. Arsa da kalmadı. Yeni mesken üretilmiyor. İnsanları merkezlerden uzaklaştıramayacağına nazaran konut de satılmayınca beşerler kiralıkların peşine düştüler. O vakit konut sahipleri de ‘madem benim konutumun kıymeti üç milyona ulaştı, bırakın 10 bin lira da kira isteyim’ diye düşünüyor.”
FIRSATÇILIĞI DOĞRURUYOR
Psikiyatr Tabip Ayhan Akcan ise denetimsiz fiyat ve kira artışlarının en temel nedeninin yüksek enflasyon ortamındaki belirsizlik olduğu görüşünde.
“Enflasyon yükseldikçe insanların başı daha karışıyor” diyen Akcan, “Bu durumda herkes karakterine uygun hareket ediyor. Kimisi fırsatçılık yapabiliyor, kimisi durumdan görev çıkarabiliyor birtakım kiracılar da kulağının üstüne yatıyor. Kısaca ekonomik belirsizlik şahıslardaki kötücül özellikleri öne çıkarıyor. Fırsatçı, ayrıntıcı, bireyleri zora sokan kişilik yapıları öne çıkıyor” formunda konuştu.