Geçen yıl bugün dünya, büyük bir sıkıntıyla karşılaştı. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Ukrayna’ya savaş ilan etti. İki ülkenin tarihinden bahsettiği uzun bir konuşmayla, Ukrayna topraklarının üzerinde hak sav eden Putin, mesleği komedyenlik olan TV gösterilerinin yıldızı Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’yi ya çok hafife almıştı ya da kendi gücüne çok güveniyordu. Birebir yanlışa Batı da düştü. NATO’ya üyelik için başvuran Ukrayna’ya art çıkan Batı, fiziken savaşa girmezken, Rusya’yı finansal olarak batıracağını düşünmüştü. İkisi de olmadı lakin 1 yıldır süren savaş, ekonomiyi çok sarstı.
Geçen yıl Putin, Zelenskiy’e savaş ilan etti. Batı, Ukrayna’ya takviye çıktı. Biri askeri gücüne biri de parasına güvendi. Sonuçta, ortaya 1 yıldır süren insanlık dramıyla bir bilinmezlik ortamı çıktı.
Savaşın birinci günlerinde vefatlar, insanlık, ilticalar konuşuluyordu. Tüm bunlar yerini çok kısa müddette finansal yaptırımlara bıraktı. Onlar da süratli bir halde güç ve besin emtia fiyatlamalarına, esasen dünyanın çıkmaya çalıştığı salgınla canlanan enflasyon virüsüyle ‘ekonomik pandemi’ yarattı. Hepsi o kadar süratli oldu ki kimse yaptığı yanlışsız mu yanlış mı ölçemedi.
Rusya’nın batması, Batı’nın güç sıkıntısıyla donması, kimi ülkelerin aç kalması üzere beklentilerle garip bir savaş hali 1 yıldır devam ediyor.
Ne Rusya battı, ne Batı dondu, ne de kimse aç kaldı. Ukrayna’dan milyonlar göçtü, Rusya dışlandı, Batı tekrar uzun süren kararlar almaya çalıştı, ABD her daim yararlı çıkacak yollar buldu, Türkiye de ‘bulamasa’ bile iki ülke ortasında arabulucu oldu en azından kimse aç kalmadı. Lakin ekonomiyi çok derinden sarstı. Dünyada istikrarlar değişti.
İşgalde 438’i çocuk olmak üzere 7 bin 199 Ukrayna vatandaşı sivil hayatını kaybetti. 11 bin 756 kişi yaralanırken, 8 milyon 87 bin Ukraynalı ülkesinden gitti.
The New York Times haberine nazaran, savaşta 200 binin üzerinde Rus askeri hayatını kaybedip, yaralanırken, Ukrayna tarafında bu sayının 100 bin kişi civarında olduğu iddia ediliyor.
Kaynak: Aposto-Abdullah Esin
Ukrayna Devlet Lideri Zelenski’ye karşı Batı’nın hamilik vazifesinde, başı ABD çekerken, 1 yılda 76,8 milyar dolar dayanak verdi. Yardımların 46,6 milyar dolarlık kısmı, silah ve mühimmattan oluşan askeri dayanak olurken, geriye kalan yaklaşık 30 milyar dolar insanî yardım ve finansal dayanak olarak görülüyor.
ABD’den sonra İngiltere ile Almanya Zelenski’ye sahip çıktı. Avrupa Birliği Ukrayna’ya en büyük finansal desteği sağlarken, toplamda 29,7 milyar dolar verdi.
Türkiye, Rusya ve Ukrayna ortasında ince bir çizgide yürüyerek istikrar siyaseti izledi.
Ukrayna’ya finansal dayanak yapılmadı lakin askerî yardımlar 60 milyon dolar tuttu.
Diğer yandan da Rusya tarafıyla sıcak ilgiler ‘dost’ olarak sürdü.
Ukrayna’dan İHA ve SİHA’lar için teşekkür bildirileri gelirken, Rusya’dan da yaptırımlara karşın nükleer santral inşaatı üzerinden rezervlere katkı sunulduğu çok konuşuldu.
Savaş, dünya iktisadında çok şey değiştirdi. Güç ve besin emtiada yer yerinden oynadı. 1 yılın sonunda fiyatlamalar durulsa da hiçbir şey eskisi üzere değil.
Savaşın sıfır noktasındaki Ukrayna’nın iktisadı 2022 yılında yüzde 30,4 oranında küçülürken, ülkenin bağımsızlık tarihinde en büyük ekonomik daralma görüldü.
Eylül 2022’de yapılan iddialarda Ukrayna’yı yine inşa etmek için 350 milyar dolardan fazla kaynak gerektiği hesaplanırken, Rusya ordusu bu tarihten sonra da sivil amaçlara ve altyapıya taarruzlarını sürdürdü.
İşgal başladığında Batı’dan ateşlenen finansal füzeler Rusya’ya isabet etti. Lakin yıkım yaratmadı. Rusya iktisadı etkilenirken, ortaya çıkan farklı tabloda tek başına değildi.
AB ülkeleri Rus petrol ve doğal gazına bağımlı olunca, yaptırımlar daralmak durumunda kaldı. Rusya da kendisini parayla terbiye etmeye çalışan Batı’yı donmakla tehdit etti.
Enerji ihracatında Avrupa, alternatif bulamayınca bir biçimde ilgiler 1 yıldır karşılıklı restleşmelerle sürüyor. Kendi yaptırımlarının maliyetini tekrar bir halde güç üzerinden, Batı yeniden kendi karşılıyor.
Batılı şirketler birinci günlerin verdiği yürekle Rusya pazarından süratle çıktı. İhracat yasakları, finansal yaptırımlar ve Putin’in finansörü olduğu düşünülen Rus oligarkların mal varlıklarının dondurulması, kesinlikle ki Rus iktisadını etkiledi.
Dünya Bankası (World Bank), IMF ve OECD üzere kurumlar, Rusya’da iktisadın 2022 yılında %2,2 ila 3,9 ortasında küçüldüğünü tahmin ediyor.
Enerji dışında ihracatı büyük oranda azalan Rusya’da enflasyon yüzde 14 düzeylerinde bulunuyor. Hatta kademeli olarak yüzde 6’ya kadar ineceği de öngörülüyor.